12. ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ & ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Η Σαντορίνη, όπως και κάθε Κυκλαδίτικο νησί χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, για τις ασβεστωμέ-νες εκκλησίες και τα ξωκλήσια της με τους μπλε τρούλους, τα οποία ξεπερνούν τα 250 σε αριθμό. Οι εκκλησίες ποικίλουν από Βυζαντινές, Ορθόδοξες μέχρι Καθολικές αλλά επίσης και Ελληνορ-θόδοξα και Καθολικά μοναστήρια. Η παλαιότερη εκκλησία στο νησί βρίσκεται στην κορυφή του Μέσα Βουνού και ονομάζεται Άγιος Στέφανος ˙ χτίστηκε μεταξύ του 4ου και 5ου αι. μ.Χ. πάνω στα ερείπια μιας βασιλικής αφιερωμένης στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και λειτουργεί ως απόδειξη ότι ο Χριστιανισμός έφτασε εκεί στις αρχές του 5ου αιώνα.
Το πιο εντυπωσιακό θρησκευτικό Κυκλαδικό οικοδόμημα είναι ο Ορθόδοξος Μητροπολιτικός Καθεδρικός που βρίσκεται μέσα στα Φηρά, ο οποίος χτίστηκε το 1827 αλλά χρειάστηκε να ξανα-φτιαχτεί μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1956 και είναι αφιερωμένος στον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Στην εκκλησία υπάρχουν υπέροχες τοιχογραφίες που έχουν ζωγραφιστεί από έναν ντόπιο καλλιτέχνη, τον Χριστόφορο Ασσήμη.
Ένα σημαντικό μνημείο από τη Βυζαντινή περίοδο είναι η Παναγιά Επισκοπή που βρίσκεται στην Επισκοπή Γωνιά ή Μέσα Γωνιά και χτίστηκε τον 11ο αιώνα από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα, τον Αλέξιο Κομνηνό τον Α’˙ η εκκλησία είναι αφιερωμένη στη “Κοίμηση της Παρθένου Μαρίας” και στεγάζει την εικόνα της Παναγιάς Γλυκοφιλούσας. Το 1915 ξέσπασε μια καταστροφική φωτιά και διασώστηκαν μόνο οι εικόνες, τις οποίες σύμφωνα με τον μύθο προστάτεψε η Παναγία. Με το σεισμό του 1956 δημιουργήθηκαν επίσης πολλές ζημιές στην εκκλησία αλλά οι πιστοί σταδιακά την αποκατέστησαν.
Όπως είναι φυσικό, στο νησί υπάρχουν πολλές εκκλησίες αφιερωμένες στον Άγιο Νικόλαο, τον προστάτη των ναυτικών. Υπάρχει ακόμη και ένα μοναστήρι που ονομάζεται Άγιος Νικόλαος και βρίσκεται ανάμεσα στο Φηροστεφάνι και στο Ημεροβίγλι, το οποίο αφιερώθηκε στον Άγιο Πα-ντελεήμονα, τη Ζωοδόχο Πηγή και τον Άγιο Νικόλαο και η εικόνα του τελευταίου διασώζεται έως τις μέρες μας.
Ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια είναι αυτό του Προφήτη Ηλία που χτίστηκε το 1771 από δυο μοναχούς και βρίσκεται σε ύψος 550 μέτρων στον λόφο του Προφήτη Ηλία μεταξύ στον Πύργο και το Καμάρι. Το 1956 ένα μέρος του μοναστηριού καταστράφηκε με τον σεισμό. Για να πάτε εκεί ξεκινήστε να περπατάτε ευθεία στο μονοπάτι από την πλατεία του Πύργου. Εκεί στεγάζεται ένα μουσείο εκκλησιαστικών αντικειμένων, λείψανα αγίων που φυλάσσονται σε ασημένια κουτιά, παλιά βιβλία και αγιογραφίες, Βυζαντινά έγγραφα και χειρόγραφα, ξύλινα αγάλματα και έργα τέχνης. Στο μουσείο επίσης παρουσιάζονται επιδείξεις υποδηματοποιίας, τυπογραφίας, κατασκευής κεριών και οινοποιίας.
Εάν βρεθείτε στην Περίσσα, επισκεφθείτε τη Βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, ιδιαίτερα στις 29 Αυγούστου ή 14 Σεπτέμβρη, καθώς τότε διοργανώνονται γιορτές για την προστάτιδα του νησιού. Άλλωστε, οι Σταυροφόροι ονόμασαν το νησί Σαντορίνη από μια παραλλαγή της εκκλησίας της Αγίας Ειρήνης. Στην Ελλάδα είναι παράδοση να γίνονται πανηγύρια στις εκκλησίες κατά τις μέρες που γιορτάζεται ο προστάτης άγιος. Το καλοκαίρι, τα πιο γνωστά πανηγύρια είναι αυτό που γίνεται στις 20 Ιουλίου προς τιμήν του Προφήτη Ηλία, καθώς τότε είναι η ονομαστική εορτή του, και στις 15 Αυγούστου της Παναγιάς Επισκοπής. Πολλοί πιστοί από όλοι την Ελλάδα έρχονται να τιμήσουν τους αγίους, ενώ επίσης πολλοί τουρίστες συχνά συμμετέχουν στους εορτασμούς μαθαίνοντας τους παραδοσιακούς χορούς, ακούγοντας τα τραγούδια και δοκιμάζοντας παραδοσιακές λιχουδιές, όπως φάβα, γλυκά με καρύδια και μέλι, Σαντορινιώτικο κρασί.
